Czesław Kulesza: Lewicowa? Niebezpieczna wizja bezpieczeństwa

[2019-04-14 20:03:22]

Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania to kolejna na polskim rynku wydawniczym – po Sferach sprawiedliwości (2007) i Wojnach sprawiedliwych i niesprawiedliwych (2010) – książka Michaela Walzera – emerytowanego profesora Uniwersytetów w Princeton i Harvardzie, byłego współwydawcy niezależnego lewicowego czasopisma „Dissent” oraz – co nie mniej ważne – twórcy lewicowej odmiany komunitaryzmu (nurtu głównie amerykańskiej współczesnej filozofii polityki, który podkreśla wagę i wartość wspólnotowości w życiu człowieka).

W swej najnowszej książce nie ustosunkowuje się on – jakby chciał polski wydawca – do kwestii kryzysu lewicy, lecz jedynie do tego, co było jego założeniem (oryginalny tytuł książki to A foreign policy for the left), koncentrując się na możliwości ustanowienia pomiędzy różnymi środowiskami lewicy konsensusu w dziedzinie międzynarodowej polityki bezpieczeństwa. Podmiotem krytyki stają się tutaj te grupy lewicy, które nie wpisują się w zestaw reguł moralnych promowanych przez autora. Walzerowi przeszkadza silny wśród lewicowców pacyfizm i niechęć do ingerowania w sprawy wewnętrzne innych państw. Uważa on, że taka postawa jest zbytnim wnikaniem w niuanse, co utrudnia należyte reagowanie na niebezpieczeństwa wynikające z tyranii i braku poszanowania dla demokracji.

W całej książce autor w sposób wybiórczy i bardzo uproszczający traktuje historyczne doświadczenia lewicy. Dotyczy to zarówno czasów bardzo odległych, tutaj przewija się krytyka pacyfizmu i niedemokratycznych praktyk obciążających naszą opcję, jak i bliższych, tutaj krytyka dotyczy niechęci lewicy do interwencji zbrojnych i towarzyszący jej komunitarystyczny relatywizm w ocenie wojen.

Dosyć ciekawym zabiegiem jest próba przedstawienia amerykańskich interwencji zbrojnych jako siły zbawczej służącej wyższym, postępowym celom oraz chęć włączenia do takich działań innych krajów: Musimy działać na rzecz ograniczenia amerykańskiej hegemonii za pomocą kompromisu (równowagi, o której pisał Gramsci) i globalnego podziału pracy, nie stając się antyamerykańskimi Amerykanami. Naszym sojusznikom w innych krajach musimy uzmysławiać, że też są odpowiedzialni za to, jak funkcjonuje ten świat.

Trudno nie zauważyć, że wizja Walzera bardzo zdawkowo porusza istotne kwestie: potrzeby zmian systemowych, kolejnego kryzysu kapitalizmu (szczególnie w jego neoliberalnej odsłonie), imperializmu, czy chociażby mniej zależnego od kwestii ustrojowych istnieniu baz amerykańskich na terytoriach innych państw, handlu bronią, czy uczestnictwa najemników w konfliktach zbrojnych.

Autor zbytnio liczy na to, że demokratyczna kontrola form podejmowania decyzji w sprawach dotyczących interwencji zbrojnych pozwoli na ograniczenie błędnych decyzji dotyczących ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw.

Nie jestem również przekonany, czy przy takiej wykładni lewicowości autor książki Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania znajdzie wielu sojuszników do realizacji swojej wizji. Wyzwania stawiane przed lewicą nie są niczym nowym. Natomiast doktrynalna walka z systemami autorytarnymi w imię prawa narodów do samostanowienia, tworzenie bardziej demokratycznych instytucji panadnarodowych koordynujących politykę międzynarodową w imię zachodnich wartości, wciąganie innych państw do zaangażowania na rzecz bardziej postępowego świata brzmi jak świecki mesjanizm.

Największym wyzwaniem, przed którym stoi lewica, jest odbudowa jej pozycji na scenie politycznej, przekonanie społeczeństw, iż jej ideały oraz program są nadal aktualne. Powrót do tradycyjnej dla niej waleczności, chęci realnej zmiany otaczającego świata. Flirt socjaldemokracji ze środowiskami liberalnymi i uwikłanie w neoliberalizm sporo kosztował lewicę. Lewica musi wypowiedzieć zdecydowaną wojnę siłom skrajnie prawicowym i autorytarnym, powinna współpracować w tej dziedzinie, ale rozwiązania powinny być wdrażane na poziomie krajowym.

Michael Walzer, Lewica. Stare błędy, nowe wyzwania, Warszawskie Wydawnictwo Literackie „MUZA”, Warszawa 2018, ss. 303.

Recenzja ukazała się na portalu przeglad-socjalistyczny.pl.

Czesław Kulesza

drukuj poleć znajomym poprzedni tekst następny tekst zobacz komentarze

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Wsparcie na rzecz funkcjonowania projektu Czerwony Goździk
https://zrzutka.pl/evh9hv
Do 18 maja
Warszawska Socjalistyczna Grupa Dyskusyjno-Czytelnicza
Warszawa, Jazdów 5A/4, część na górze
od 25.10.2024, co tydzień o 17 w piątek
Fotograf szuka pracy (Krk małopolska)
Kraków
Socialists/communists in Krakow?
Krakow
Poszukuję
Partia lewicowa na symulatorze politycznym
Discord
Teraz
Historia Czerwona
Discord Sejm RP
Polska
Teraz
Szukam książki
Poszukuję książek

Więcej ogłoszeń...

19 czerwca:

1782 - Urodził się Hugues-Félicité-Robert de Lamennais, francuski filozof, pisarz polityczny, ksiądz; rzecznik odnowy Kościoła katolickiego, teoretyk socjalizmu chrześcijańskiego, zwolennik rewolucji społecznej, 1841 zerwał z Kościołem i poświęcił się polityce.

1790 - Zniesienie tytułów i dziedzicznego szlachectwa we Francji

1935 - Początek masowych strajków protestacyjnych przeciwko narzuconej przez sanacyjną większość sejmową nowej ordynacji wyborczej do parlamentu. Akcję prowadziły PPS, KCZZ, KPP i partie socjalistyczne mniejszości narodowych.

1937 - Julian Leszczyński-Leński, sekretarz generalny KPP, członek prezydium Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej, uczestnik rewolucji październikowej na wezwanie Stalina przybywa z Paryża do Moskwy, niebawem aresztowany i zabity.

1957 - Urodziła się Anna Lindt, szwedzka polityk socjaldemokratyczna. Minister środowiska w latach 1994–1998 i minister spraw zagranicznych w rządzie Görana Perssona w latach 1998-2003. Zamordowana.

1993 - Zakończył się dwutygodniowy strajk górników ukraińskich, który objął ponad 1 mln pracowników w 214 kopalniach węgla.

2007 - Pielęgniarki rozpoczęły protest pod Kancelarią Prezesa Rady Ministrów. Cztery z nich zaczęły okupować budynek, co doprowadziło do powstania Białego Miasteczka.

?
Lewica.pl na Facebooku