Paulina Januszewska: Współistnienie? Ta, jasne! Żydowska komiczka kontra Netanjahu
Przemysław Stefaniak: Czy sukces koncertu powinniśmy mierzyć tym ile osób kupi bilet?
Xawier Woliński: Prawicowa rewolucja kulturalna
Michał Peno: Gorzki posmak kultury - wszyscy jesteśmy włóczęgami
Filip Ilkowski: Cały świat, sikorki i rewolucja pracownicza
Jarosław Klebaniuk: Jak pies
Przemysław Prekiel: Wielki budowniczy Radomia
Piotr Ikonowicz: Stawiają słuszną diagnozę, ale nie wyciągają z niej wniosków
Akcje strajkowe, liczne debaty, poruszające występy w telewizji i na zjazdach związków zawodowych, i spotkania z przedstawicielami rządu Harolda Wilsona prowadzą ostatecznie do zwycięstwa kobiet nad machiną męskiej dominacji. Rezultatem wydarzeń z 1968 roku jest podpisana dwa lata później ustawa o zrównaniu płac (Equal Pay Act 1970).
"Made in Dagenham" jest fantastycznie opowiedzianą, szalenie wzruszającą historią walki o lepszy byt. To niebywałe jak czasy szybko się zmieniają, można by pomyśleć. Sęk w tym, że czasy nie zmieniają się same, lecz pod wpływem działań uciskanej grupy.
Najważniejszą lekcją "Made in Dagenham" dla dzisiejszych kobiet i odpowiedzią na pytanie dlaczego gra jest warta świeczki, jest stwierdzenie Rity w kulminacyjnym momencie filmu, że jedyne, o co walczymy to prawa, nie przywileje (Rights, not priviledges!). W ostrej wymianie zdań z początkowo nieprzekonanym do sensu jej działań mężem, Rita ironicznie dziękuje Eddiemu za jego dobroduszność: za to, że nie znęca się nad nią, nie bije dzieci, nie wraca pijany do domu i czasem pomaga jej w domowych obowiązkach.
"Made in Dagenham" podnosi na duchu i napawa dumą z osiągnięć poprzednich pokoleń kobiet. Jednak dla polskiego odbiorcy jest również filmem smutnym. A smutnym dlatego, że wiele scen, które dla brytyjskich kobiet mają kojarzyć się z mizoginistyczną postawą z lat sześćdziesiątych, jest w kontekście polskiej polityki prokobiecej tragicznym odbiciem rzeczywistości. Stereotypy związane z ideałem kobiecości, czy rolą kobiet w społeczeństwie wciąż zakorzenione są w mentalności Polaków. Seksistowskie aluzje wciąż obecne są w mediach, reklamie, a nawet w dyskursie politycznym. Filmowa scena z kongresu związków zawodowych - sala pełna mężczyzn - do złudzenia przypomina polski parlament, czy wiele instytucji państwowych. Natomiast feminizm zbyt często kojarzy się Polakom z łakomą paszczą czyhającą na jakiś smaczny kąsek. W tle słychać szepty: Myśli, że jej się należy tylko dlatego, że jest kobietą.
Wniosek jest następujący: warto walczyć, bo jak pokazuje historia, bez walki nie ma zmiany. Gdyby nie Rita O'Grady, nie wiem czy dziś zarabiałabym tyle, co kolega z biurka obok. Nie wiem, czy gdyby nie sufrażystki z początku dwudziestego wieku, mogłabym głosować w wyborach, uczyć się, pisać. Polki nie powinny zadowalać się trzydziestopięcioprocentowym parytetem. Nie powinny być usatysfakcjonowane dopóki nie wywalczą idealnej pięćdziesiątki. Bo trzydzieści pięć brzmi jak przywilej. Pięćdziesiąt to już prawo.
"Made in Dagenham". Reż. Nigel Cole. Premiera 20 września 2010 r.
Agnieszka Karch
